Μια ημέρα στην Αχρίδα

Η Αχρίδα ή Οχρίδα-Όχριντ για τους Σλάβους, είναι παραλίμνια πόλη της βορείου γείτονος χώρας. Πολύ όμορφη, που μοιάζει να είναι παραθαλάσσια πόλη ή νησί αλλά είναι όμως παραλίμνια, στις όχθες της ομώνυμης λίμνης. Η παλιά πόλη είναι προστατευόμενο μνημείο της UNESCO, σε πολλά θυμίζει τις πόλεις της βορείου Ελλάδας. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Λυχνιδός - λύχνος φωτός, πολιτισμού, ιστορίας. Σε κομβικό σημείο, στο δρόμο από το Θερμαϊκό προς την Αδριατική, με τους Κορίνθιους εμπόρους να να την έχουν ως πέρασμα και σταθμό. Το Μακεδονικό Βασίλειο του Φιλίππου Β' και του υιού του Μεγάλου Αλεξάνδρου επεκτεινόμενο ευνόησε τις περιοχές αυτές.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, δεσπόζει πάνω στο βράχο, με θέα όλη τη λίμνη μέχρι τις ακτές της Αλβανίας 

Στα ρωμαϊκά χρόνια η Εγνατία Οδός περνούσε από εκεί καθιστώντας την σημείο σταθμό της διαδρομής. Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος από τη Θεσσαλονίκη εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, έσπειραν τον σπόρο του Χριστιανισμού και εισήγαγαν το "νεο" αλφάβητο (Κυριλλικό αλφάβητο), αφήνοντας διάδοχό τους τον Κλήμη το καθήκον να τον καλλιεργήσει και να ριζώσει το σπόρο αυτό. Στην πορεία Βυζαντινοί, Οθωμανοί, Βούλγαροι, Έλληνες, Σέρβοι, Αλβανοί, πέρασαν από εκεί. Πολλές φορές ήκμασε και παρήκμασε, αναγεννήθηκε και καλλωπίσθηκε για να φτάσει στη σημερινή εποχή να είναι μια πόλη που διατηρεί και αναδεικνύει τα παλιά αλλά και διαθέτει τις σύγχρονες υποδομές. 

Άγαλμα του Αγίου Κλήμεντος στην κεντρική πλατεία

Η βόλτα ξεκινά από την κεντρική πλατεία και θα καταλήξει πάλι εκεί ύστερα από ένα μεγάλο κύκλο - περιήγηση στην παλιά πόλη. Επιλέγουμε να κινηθούμε πρώτα βόρεια από τον ωραία πλακοστρωμένο πεζόδρομο με τα μαγαζάκι που πωλούν σουβενίρ όχι μόνο κινέζικα αλλά και καλαίσθητα τοπικά χειροποίητα, τράπεζες, εστιατόρια. Εκεί καταλήγουμε στην πλατεία που βρίσκεται ο αιωνόβιος πλάτανος, παραδίπλα ένα τζαμί και μια εκκλησία. Ο θρύλος λέει ότι τον πλάτανο φύτεψε ο Άγιος Κλήμης και αποτελούσε το σημείο που κήρυττε το λόγο του Θεού. Στο δέντρο είναι φανερή η παρουσία του ανθρώπου για την προστασία του. Στη πλατεία αυτή έχει πρόσφατα κατασκευαστεί συντριβάνι και βρύσες και πεζούλια για τους περαστικούς. Γύρω γύρω θα βρείτε καταστήματα εστίασης κυρίως.

Υπεραιωνόβιος Πλάτανος

Από την πλατεία υπάρχουν καφέ πινακίδες που μας κατευθύνουν στην άνω πύλη. Η άνω πύλη ήταν η είσοδος στην παλιά πόλη, στο χώρο του θεάτρου, των ναών, του κάστρου. Είναι συντηρημένη πρόσφατα οπότε δεν έχετε κίνδυνο να σας πέσει καμιά πέτρα στο κεφάλι.

Η άνω πύλη. Άποψη από το εσωτερικό

Αριστερά κατευθυνόμαστε προς την Παναγία Περίβλεπτο, εκκλησία του 15ου αι., βυζαντινής αρχιτεκτονικής και με πλούσια αγιογραφική διακόσμηση. Στο προαύλιο χώρο υπάρχει βυζαντινό μουσείο με συλλογή αγιογραφιών και φορητών εικόνων. Από εδώ η θέα προς τα κάτω είναι υπέροχη καθώς είναι πάνω στο λόφο.

Η Παναγία Περίβλεπτος

Τη στιγμή που βρεθήκαμε εκεί ήταν σε εξέλιξη εργασίες χτισίματος (;) και κατασκευών. Επιστρέφουμε πάλι προς την άνω πύλη και τώρα συνεχίζουμε ευθεία προς το θέατρο.

Θέα του κάστρου του Σαμουήλ από το προαύλιο της Παναγίας της Περιβλέπτου

Περπατάμε και λες θα εμφανιστούν οι Ρωμαίοι έμποροι, ή οι στρατιώτες του Μεγαλέξανδρου ή οι βυζαντινοί βιγλάτορες ή οι ασκητές των μοναστηριών. Τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει και προχωράμε στους πλακοστρωμένους δρόμους. Το μόνο που πρέπει να προσέχουμε τώρα είναι να μην πεταχτεί κανένα δίκυκλο!

Το Επισκοπείο στον προαύλιο χώρο

Φτάνουμε στο χώρο του θεάτρου. Πρόκειται για θέατρο Ελληνιστικής περιόδου που τελειοποιήθηκε στη Ρωμαϊκή εποχή. Το τμήμα που σώζεται είναι το κάτω διάζωμα μόνο. Ένα ακόμη σημείο του λόφου σε φυσικό κοίλωμα, με πολύ καλή θέα.

Το Αρχαίο Θέατρο

Αφήνουμε πίσω μας το θέατρο και μπροστά μας κάνει την εμφάνισή του το επιβλητικό κάστρο του Σαμουήλ. Βρίσκεται στην κορυφή του λόφου και στο κέντρο πλέον της Αχρίδας, σύγχρονης και αρχαίας. Κτίστηκε από τον Τσάρο Σαμουήλ, στα χρόνια που η πόλη ήταν πρωτεύουσα των Βουλγάρων, τον καιρό του Βασιλείου Β' Βουλγαροκτόνου, Αυτοκράτορα Βυζαντίου. Η περίμετρος του έφτανε τα 3 χιλιόμετρα και ύψος 16 μέτρα απόρθητη ακρόπολη. Από την αρχική δόμηση παραμένουν 18 πύργοι και 4 πύλες.

Άγιος Παντελεήμονας από ψηλά

Το κάστρο του Σαμουήλ σήμερα έχει συντηρηθεί καλά, μπορείς να ανέβεις στις απότομες πολεμίστρες αν δεν έχεις υψοφοβία και να θαυμάσεις την θέα σε όλη τη περιοχή και τη λίμνη. Δεσπόζει στο λόφο αλλά και την πόλη όπως στέκεται επιβλητικό και αποτελεί ορόσημο για την περιοχή. Μέσα φαίνεται ότι υπάρχει δεξαμενή για την ύδρευση της πόλης αλλά κι υπολείμματα αρχαίας δόμησης. 

Το κάστρο του Σαμουήλ. Άποψη

Η περιοχή κάτω από το φρούριο του Σαμουήλ είναι γνωστή ως Πλάοσνικ. Το μονοπάτι μέσα στο δάσος με τη σκιά και τη δροσιά της λίμνης σε οδηγεί κατ' ευθείαν εκεί. Είναι Αρχαιολογικός χώρος. Ο Επίσκοπος Κλήμης, μετέπειτα Άγιος της εκκλησίας, έκτισε εκεί μοναστήρι που αργότερα πήρε το όνομα του και το καθολικό της Μονής (κεντρικός Ναός) αφιερώθηκε στον Άγιο Παντελεήμονα. Σήμερα έχει γίνει αναστήλωση εκ βάθρων του Ιερού Ναού του Αγίου Παντελεήμονα. Ο Ναός αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα πρωτοβυζαντινής Βασιλικής. Ο παρατηρητικός επισκέπτης θα δει στη βάση του ναού την παλιά τοιχοποιία που διαχωρίζεται από τη σύγχρονη αναστήλωση με μολύβδινο φύλλο.

Από τη δασωμένη πλευρά του λόφου περνά το μονοπάτι

Εξωτερικά έχουν φτιαχτεί ψηφιδωτές Αγιογραφίες αλλά το εσωτερικό είναι κενό.  Σε όλη την περιοχή του Πλάοσνικ που είναι αρχαιολογικός χώρος βρίσκονται σε εξέλιξη ανασκαφές που αποκαλύπτουν πέραν των άλλων, κρύπτες και υπόγεια περάσματα.

Άγιος Παντελεήμονας, πλάι

Στην Οθωμανική περίοδο η Μονή καταστράφηκε και ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί. Σήμερα από την περίοδο εκείνη σώζεται μόνο ο τάφος του Σινάν Τσελεμπί, που ανακαινίστηκε και καλλωπίσθηκε από την Τουρκία πρόσφατα. 

Άγιος Παντελεήμονας, είσοδος με υπέρθυρο ψηφιδωτό με τον Άγιο Παντελεήμονα, Άγιο Κλήμη και τον Χριστό

Παραπλεύρως της εκκλησίας, πίσω από το Ιερό Βήμα ανασκάφτηκε και αποκαλύφθηκε βαπτιστήριο με ενδιαφέροντα ψηφιδωτά, φυτικού, ζωικού και γραμμικού διακόσμου που χρονολογούνται από τον 4ο ως 6ο αιώνα. Στο σημείο υπάρχουν στοιχεία που συνηγορούν ότι εκεί προϋπήρχαν ρωμαϊκές επαύλεις και ναοί.

Βαπτιστήριον σε ψηφιδωτό δάπεδο 

Από εδώ πέρασε και ο Απόστολος Παύλος κηρύσσοντας τον Χριστιανισμό και στα ευρήματα εικάζεται ότι ο πρώτος ναός που ανεγέρθηκε ήταν στο όνομα του Αποστόλου Παύλου. Τώρα στον χώρο γίνονται μεγάλες κατασκευές, αμφιβόλου αισθητικής, από σκυρόδεμα που όπως κατάλαβα θα στεγάσουν τη Θεολογική Σχολή της περιοχής. 

Άγιος Ιωάννης Θεολόγος

Συνεχίζουμε τη βόλτα μας κατηφορικά και πλησιάζουμε το γραφικό εκκλησάκι πάνω στο βράχο με θέα όλη τη λίμνη μέχρι τις αλβανικές ακτές. Είπα να μπω μέσα αλλά οι ντόπιοι καλοπροαίρετα μου είπαν δεν έχει και τίποτα να δεις. Μπήκα και είδα το τέμπλο και τις αγιογραφίες (νωπογραφίες) στα Ελληνικά. Ενθουσιασμένος άρχισα να βγάζω φωτογραφίες, με πλησίασε ένας ευγενικός νέος και που είπε ότι δεν επιτρέπεται η φωτογράφιση στο εσωτερικό. Ζήτησα συγγνώμην, έσβησα τις φωτογραφίες και βγαίνοντας τότε παρατήρησα την ταμπέλα "απαγορεύεται η φωτογράφιση".

Άγιος Ιωάννης Θεολόγος, το Ιερό Βήμα

Ο δρόμος μας κατηφορίζει προς τη θάλασσα και φτάνουμε σε μια άλλη γειτονιά που σχετίζεται με τη Οθωμανική περίοδο. Στους Χριστιανούς δεν επιτρεπόταν να κτίζουν εκτός των τειχών και έτσι αναπτύχθηκε ένα σύστημα με στενά δρομάκια, τούνελ, καμάρες και μικρές αυλές. Η απόκρημνη πλαγιά παρείχε θέα προς όλος και τα σπίτι βάφονταν λευκά όπως τα αιγαιοπελαγίτικα. Αντιπροσωπευτικά δείγματα της περιόδου βρήκαμε στην οδό "Car Samoil" kai "Ilidenska". 

Στενά σοκάκια και κτίσματα προστατευμένα, κάτω από το βράχο

Πολλά σπίτια φέρουν τα σημάδια του καιρού πάνω τους ενώ άλλα έχουν ανακαινιστεί και χρησιμοποιούνται ως ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια ή και εστιατόρια.

Αναπαλαιωμένη κατασκευή ανάμεσα στα βράχια

Φτάνοντας στη λίμνη πλέον βλέπουμε την ξύλινη πλατφόρμα, ελαφριά κατασκευή από ξύλα, που κινείται παράλληλα με το βράχο και το πάνω στο νερό. Περνά μπροστά από γραφικά καφέ και μικρά εστιατόρια, πλαζ για μπάνιο για να φτάσει στη πλατεία που ξεκινήσαμε. Πολύς κόσμος, ντόπιοι και επισκέπτες δίνουν ζωντάνια στον τόπο. Το ίδιο βλέπεις και όταν βραδιάσει.

Ενοικιαζόμενα Δωμάτια

Στην πόλη λέγεται ότι κάποτε υπήρχαν 365 εκκλησίες, όσες και οι μέρες του χρόνου. Εδώ να αναφέρω ότι η φωτογραφική μηχανή πήρε φωτιά. Με δυσκολία επέλεξα τις φωτογραφίες που δημοσιεύω ώστε να είναι αντιπροσωπευτικές και να ταιριάζουν στην αφήγηση.

Οι γάτες χουζουρευουν

Βέβαια πριν να φτάσουμε στο σημείο που ξεκινήσαμε, στο δρόμο μας θα συναντήσουμε μια ακόμη εκκλησία την Αγία Σοφία μια από τις μεγαλύτερες στην περιοχή. Υπήρξε επί της ακμής της πόλης ο μητροπολιτικός ναός. Την βυζαντινή περίοδο υπολογίζεται ότι έγιναν οι Αγιογραφίες - Νωπογραφίες του ναού.

Η Αγία Σοφία

Απέναντι της άλλη μια εκκλησία αυτή του Αγίου Νικολάου. Η Αχρίδα, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, τόσο η πόλη όσο και η λίμνη αποτελούν Μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, πολιτιστικό και φυσικό από το 1980 ήδη.

"Ο διψών ερχέσθω [...] λαβέτω ύδωρ ζωής δωρεάν"

Ένα από τα πιο επιβλητικά αρχοντικά είναι αυτό του Ρόμπεβ / Ρόμπεβι. Σήμερα φιλοξενείται εκεί το Αρχαιολογικό μουσείο με εκθέματα της περιοχής και το πάνω πάτωμα αποτελεί κατοικία. Δεν το επισκέφτηκα εσωτερικά. Εκεί υπάρχει και χώρος παραγωγής χαρτιού με παραδοσιακό τρόπο. Λίγο πριν βγούμε στο λιμάνι στο αριστερό μας χέρι να σου και το Προξενείο της Τουρκίας...

Αρχοντικό Ρόμπεβ - το μουσείο της πόλης 

Στο σημείο αυτό ολοκληρώθηκε η βόλτα στην παλιά πόλη κουραστήκαμε λιγάκι αλλά άξιζε τον κόπο, ότι είδαμε μας αποζημίωσε. Το πρόγραμμά μας όμως είχε και συνέχεια. Θα κάναμε μια κρουαζιέρα στη λίμνη με ένα σκάφος. Άλλη μια εμπειρία ξεχωριστή. 

Στο λιμάνι. Στο βάθρο άγαλμα με κολυμβητή που έπιασε το Σταυρό

Αφού κάναμε μια βόλτα στο περιποιημένο πάρκο με δέντρα, ωραία λουλούδια και χορτάρι, καθαρούς πεζοδρόμους και χαζέψαμε τα γλυπτά, ήρθε η ώρα της επιβίβασης.

Η πλατεία μπροστά στο λιμάνι

Το καραβάκι απομακρύνθηκε λίγο από την ακτή και κινήθηκε παράλληλα με αυτή. Ο απογευματινός ήλιος έριχνε το φως του και οι κεραμιδί στέγες των σπιτιών έδιναν ιδιαίτερο χρώμα που αντανακλά στα γαλήνια νερά της λίμνης. Οι ψαράδες έγιναν βαρκάρηδες για τους επισκέπτες που τους κάνουν βόλτες ρομαντικές κάτω από τις εκκλησιές, τα αρχοντικά, τα χαμόσπιτα και τα κάστρα. 

Η θέα της πόλης από το καραβάκι

Στα καθαρά και διαυγή νερά της λίμνης καθρεφτίζονται η ομορφιά και γιατί όχι και η ασχήμια του κόσμου τούτου, τα έργα των χείρων Του και των δικών μας. Πλησιάζουμε προς την ακτή κινούμαστε παράλληλα. Βλέπουμε τον κόσμο να κολυμπά, να περπατά να κάθεται στα μαγαζάκια ή παγκάκια και να θαυμάζει το περιβάλλον. 

Στην κορυφή η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα

Ξεμακραίνουμε, κινούμαστε νοτιότερα. Ο ήλιος πορτοκαλίζει τα νερά της λίμνης στα παράλια βλέπουμε χωριουδάκια, τουριστικά καταλύματα και ξενοδοχεία, δασωμένες πλαγιές και εκτάσεις. Η παρέα κάθεται νωχελικά στην πρύμνη αναπολεί και συζητά χαλαρά. Η ηρεμία της λίμνης και του τοπίου προσφέρεται.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος όπως φαίνεται από τη λίμνη

Η λίμνη είναι από τις μεγαλύτερες και βαθύτερες των Βαλκανίων - μέγιστο βάθος 290μ. -  περιστοιχίζεται από βουνά και έχει πλούσιο οικοσύστημα με πολλά ενδημικά είδη. Μοιράζεται μεταξύ των δύο όμορων χωρών με το μικρότερο μέρος  να ανήκει στην Αλβανία. Η υπερτουριστική ανάπτυξη όμως μαζί με το χρήμα φέρνει και κάποια προβλήματα: υπεραλίευση, μόλυνση υδάτων και περιβάλλοντος γενικότερα, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες για την προστασία του. Σε ένα μεγάλο κομμάτι το δάσος είναι εθνικό πάρκο - δρυμός. 

Η πόλη από τη λίμνη

Στα παραλίμνια αξιοθέατα περιλαμβάνεται και ο όρμος των οστών "Bay Of Bones".  Στο σημείο που κάποτε υπήρχε προϊστορικός οικισμός (με βάση τα ευρήματα) έχει γίνει προσπάθεια ανακατασκευής, αρκετά καλή ομολογουμένως με 24 καλύβες. Για τους επισκέπτες της περιοχής αποτελεί έναν ακόμη πόλο έλξης και μαζί με το μουσείο και την επιλογή για καταδύσεις ενδιαφέρον σημείο αναψυχής. Ο λιμναίος οικισμός που ανακαλύφθηκε ήταν κατασκευασμένος πάνω σε ξύλινους πασσάλους και εξελίχθηκε από το 1200 μέχρι το 700 π.Χ. Στον ίδιο χώρο οι ρωμαίοι έφτιαξαν αργότερα οχύρωση και επέκτειναν τις εγκαταστάσεις. Το κόστος είναι ελάχιστο (αν θυμάμαι καλά αντιστοιχεί σε 1 ευρώ). Και εδώω βέβαια έχουμε πολύ ωραία θέα. Στο χώρο λειτουργεί και καφέ.

Ο όρμος των οστών

Ο οικισμός όπως κατασκευάστηκε τώρα

Βάρκα στα διαυγή νερά της λίμνης

Νεόνυμφοι για φωτογράφιση

Οίκημα- καλύβα

Άλλη άποψη, από τον οικισμό προς τις ακτές

Στην είσοδο του μουσείου απόσπασμα της Ιστορίας Ηροδότου που αναφέρεται σε λιμναίο οικισμό στη Λίμνη Πρασιάδα (Θράκη)

Ο επόμενος σταθμός μας ήταν το μοναστήρι του Αγίου Ναούμ. Είχε αρχίσει να βραδιάζει όταν δέσαμε στην προβλήτα του μοναστηριού. Στο καθολικό υπάρχουν αξιόλογες αγιογραφίες και ξυλόγλυπτο τέμπλο. Εδώ υπάρχει και ο τάφος του Αγίου Ναούμ και ο πιστός που γονατίζει και προσκυνά ακούει τους χτύπους της καρδιάς Του. Τα κελιά του μοναστηριού έχουν μετατραπεί σε ξενοδοχείο και το αρχονταρίκι είναι η τραπεζαρία του ξενοδοχείου. Τα παγώνια που υπάρχουν στο μοναστήρι δεν τα είδαμε, είχαν πάει για ύπνο! Δεν κατάλαβα αν το διαχειρίζονται οι μοναχοί ή αν το έχουν παραχωρήσει σε τρίτο. Βγαίνοντας από το μοναστήρι και σε μικρή απόσταση υπάρχουν πηγές νερού, 45 τον αριθμό, που καταλήγει στη λίμνη. Το νερό είναι τόσο πολύ που το και υπάρχουν βαρκούλες που σε κάνουν βόλτα κάτω από τα δέντρα και δίπλα στα εστιατόρια, με πάπιες και χήνες να βολτάρουν. Υπάρχει ακόμα ένα μοναστήρι στην περιοχή που δεν επισκεφτήκαμε, του Αγίου Ζαούμ. 

Ο ήλιος πάει πίσω από τα βουνά της Αλβανίας, η μέρα πάει...