Κάρβουνα

Σε ποιον δεν αρέσουν οι μπριζόλες και τα παϊδάκια (εξαιρούνται οι χορτοφάγοι...) στα κάρβουνα. Πόσοι έχουν σκεφτεί τί είναι αυτό το κάρβουνο και πως "φτιάχνεται". Είχα την τύχη να δω τη διαδικασία παρακολουθώντας από κοντά (από εκεί είναι και οι φωτογραφίες) τα στάδιά της, αρκετά χρόνια πριν σε ένα χωριό του Έβρου, όχι πολύ μακρυά από την Αλεξανδρούπολη. Είναι διαδικασία επίπονη και χρονοβόρα. Τα κάρβουνα γίνονται από την ατελή καύση (χωρίς οξυγόνο) ξύλων. Δεν είναι όλα τα ξύλα κατάλληλα γι' αυτό το σκοπό, κυρίως χρησιμοποιούνται η Οξυά και Βελανιδιά. Για να φτιαχτεί το καμίνι χρειάζεται πρώτα απ' όλα εμπειρία που αποκτάται με το χρόνο και μετά εκτός από τα ξύλα, άχυρα, και χώμα για να καλυφθεί καλά η όλη κατασκευή στο τέλος ώστε να μην παίρνει αέρα. Τα ξύλα είναι κομμένα ομοιόμορφα και τακτοποιημένα όπως φαίνονται στη δεύτερη φωτογραφία, για να δημιουργηθεί ο θόλος χρησιμοποιείται και δεύτερη σειρά από ξύλα τοποθετημένα με τον ίδιο τρόπο πάνω από τη πρώτη σειρά. Από πάνω μπαίνει μια στρώση άχυρα, και καλύπτεται με χώμα που βρέχεται. Μένει μόνο μία οπή στη βάση που φτάνει μέχρι τη καρδιά του καμινιού για να γίνει εκεί η αφή της φωτιάς που θα καίει για αρκετές μέρες επτά, οκτώ ή και παραπάνω, αναλόγως του μεγέθους, και θα μετατρέψει τα ξύλα, όχι σε στάχτη αλλά σε κάρβουνο. Οι καρβουνιάρηδες παρακολουθούν την πορεία από τον καπνό που βγαίνει περιμετρικά, επειδή η καύση κατευθύνεται περιμετρικά, μετά προς τα πάνω και όταν φτάσει στη κορυφή η διαδικασία έχει ολοκληρωθεί. Τότε με πολύ προσοχή πρέπει να αρχίσει να σβήνει το καμίνι, να αφαιρεθεί το χώμα και να ληφθεί το κάρβουνο για να συσκευασθεί (δείτε τα τσουβάλια στη τελευταία φωτογραφία).

Στις μέρες μας το επάγγελμα του καρβουνιάρη τείνει να χαθεί, η δουλειά είναι κοπιαστική, βρώμικη (στη κυριολεξία), απαιτεί πολύ χρόνο και οι απολαβές δεν είναι σημαντικές. Επιπλέον τα παραδοσιακά καμίνια έχουν αντικατασταθεί από φούρνους και ασφαλώς η υλοτόμευση της πρώτης ύλης είναι - στη χώρα μας τουλάχιστον - ελεγχόμενη.