Μια κουκίδα στο χάρτη με "Μεγίστη" σημασία

 Στις εσχατιές της Ελλάδας στο ανατολικότερο άκρο της χώρας μας βρίσκεται η Μεγίστη μαζί με τις άλλες δύο νησίδες Ρω και Στρογγυλή. Η Μεγίστη ή αλλιώς Καστελόριζο από το κάστρο (castello) με την κόκκινη (rosso) πέτρα. Το λιμάνι του νησιού αποτέλεσε σταθμό στο ταξίδι προς την Ανατολική Μεσόγειο γι' αυτό και το διεκδίκησαν πολλοί - Οθωμανοί, Γάλλοι, Ιταλοί, Γερμανοί, Άγγλοι - μέχρι να περάσει στον ελληνικό κορμό. Η στρατηγική της σημασία σήμερα έγκειται στην κομβική της θέση και στο γεγονός ότι η Ελληνική υφαλοκρηπίδα και κατά συνέπεια η ΑΟΖ συναντά αυτή της Κύπρου, δημιουργώντας τα κοινά μας σύνορα. Τα πρώτα σημάδια οίκησης ανάγονται στην νεολιθική περίοδο, οι Δωριείς έφτασαν εκεί όπως και στα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, αναφορές γίνονται από Βυζαντινούς και Άραβες. Σταυροφόροι έκτισαν στο λόφο το κάστρο, εκεί που δεσπόζει σήμερα η ελληνική σημαία. Στην Τουρκοκρατία ακμάζει η ναυτιλία, με εκατοντάδες ιστιοφόρα από το νησί να επιδίδονται στο εμπόριο αλλά και να βοηθούν στην ελληνική επανάσταση το 1821 εν συνεχεία. Στον 20ο αιώνα αλλάζει πολλούς κατακτητές.

Σαν σήμερα, στις 13 Σεπτεμβρίου 1943, το αντιτορπιλικό «Κουντουριώτης» μπαίνει στο λιμάνι και το Καστελλόριζο γίνεται το πρώτο κομμάτι ελληνικής γης που απελευθερώνεται, αν και επίσημα ενσωματώνεται το 1948!   

Μεγίστη - Καστελλόριζο

Μέχρι το βομβαρδισμό του από τους Γερμανούς το Οκτώβριο και Νοέμβριο του 1943, ο πληθυσμός ανέρχετο σε δεκάδες χιλιάδες κατοίκους με την οικονομία να βασίζεται στη θάλασσα (αλιείς, δύτες, ναυτιλία, εμπόριο). Σήμερα είναι μερικές εκατοντάδες και ο τουρισμός, η αλιεία και οι μετανάστες κυρίως από την Αυστραλία είναι αυτοί που στηρίζουν το νησί.

Εικόνα του οικισμού καθώς το πλοίο μπαίνει στο λιμάνι του Καστελλόριζου

Στο Καστελλόριζο θα φτάσετε είτε με καράβι από τον Πειραιά ή τη Ρόδο ή με αεροπλάνο από τη Ρόδο. Το φυσικό λιμάνι - όρμος είναι πολύ γραφικό με τις τρείς ακτές του και τα πολύχρωμα σπίτια και αρχοντικά. Ο οικισμός έχει δύο μουσεία που μπορείτε να επισκεφτείτε. Το ένα είναι η Ιστορική Συλλογή Καστελλόριζου με λαογραφικά στοιχεία του νησιού και το άλλο είναι το Διαχρονικό Μουσείο Καστελλόριζου που περιγράφει σε λίγες αίθουσες την ιστορία του με ευρήματα από όλες της τις εποχές του τόπου. Πρόσφατα ξεκίνησε τη λειτουργία του το Μουσείο των γρίφων. 

Γλυπτό με τα δελφίνια στο λιμάνι

Λίγο πιο πάνω είναι και το κάστρο των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννου, Castello Rosso που έδωσε και τη σύγχρονη ονομασία του νησιού. Η πρόσβαση στην κορυφή γίνεται με μία σιδερένια σκάλα και ο χρόνος δεν το έχει αφήσει ανεπηρέαστο. 

Το λαογραφικό μουσείο - Ιστορική Συλλογή Καστελλόριζου και το Λιμεναρχείο 

Κατηφορίζοντας λίγο πιο κάτω προς την άλλη πλευρά, στην περιοχή που ονομάζεται σφαγεία, το μονοπάτι κάνει μια παράκαμψη προς το Λυκιακό τάφο. Χρονολογείται από τον 4ο αι. π.Χ., ναόσχημος εξωτερικά με αέτωμα και εσωτερικά έχει τρείς πλευρές με δύο επίπεδα. Σημείο με θέα προς τα μικρασιατικά παράλια που υπάρχουν περισσότερα τέτοια ταφικά μνημεία που φανερώνουν και τις επιρροές από την απέναντι ακτή. Ο προσεκτικός παρατηρητής διαπιστώνει ότι όλη η πλευρά είναι λαξευμένη, δηλωτικό πώς κάποτε υπήρχε οικισμός εκεί. Πηγές αναφέρουν και γέφυρα με το απέναντι νησί που έπεσε από κάποιο σεισμό.   

"Η Κυρά της Ρω" προτομή

Στο νησί υπάρχουν πολλές εκκλησίες και μοναστήρια που αξίζει ο επισκέπτης να δει. Ο κεντρικός μητροπολιτικός ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και δίπλα το Σχολείο. Ο Άγιος Γεώργιος πολύ κοντά στον Μητροπολιτικό ναό που αυτό το διάστημα ανακαινίζεται εκ βάθρων. Στο λιμάνι ο Άγιος Γεώργιος του πηγαδιού. Ο Άγιος Γεώργιος του Βουνού, στο ομώνυμο μοναστήρι. Για να φτάσει κανείς εκεί έχει πορεία μισής ώρας ανάβαση 400 σκαλιά και πορεία σε βοσκότοπους. Καθώς ανεβαίνεις τα σκαλιά ανεβαίνουν και οι σφυγμοί, η θέα όμως σε κάθε στροφή και καλύτερη. Είναι πρόσφατα ανακαινισμένο και εξωτερικά έχει φρουριακή δομή. Εκεί μας υποδέχτηκε ο Πέτρος μας εξήγησε τα της ιστορίας του μοναστηριού, κατεβήκαμε στην κρύπτη του Αγίου Χαραλάμπους (μην πάτε αν έχετε κλειστοφοβία ή δυσκολία) και μας προέπεμψε με ένα μπουκαλάκι νερό. Η πεζοπορία μας συνεχίστηκε προς το Παλαιόκαστρο και συναντήσαμε εκκλησιές και ξωκλήσια. Αν πάτε για μπάνιο στο νησάκι Άγιο Γεώργιο, θα βρείτε και εκεί προσεγμένο και καθαρό το αντίστοιχο ξωκλήσι πολύ γραφικό για γάμους και βαπτίσεις.

Άγιος Κωνσταντίνος στα χωράφια. Λέγεται ότι κτίστηκε από την Αγία Ελένη, καθ' οδόν προς τους Αγίους Τόπους. Οι μονόλιθοι κίονες έχουν μεταφερθεί από την απέναντι ακτή και το ναό του Απόλλωνα στα Πάταρα 

Όλο το νησί είναι κατάσπαρτο από εκκλησίες και ξωκλήσια που με τη βοήθεια των ντόπιων μπορείς να τα βρεις και να τα επισκεφτείς. Τα περισσότερα από αυτά είναι κλειστά και πρέπει να έχεις συνεννοηθεί από πριν για τα κλειδιά.

Η αγορά. Οι πάγκοι για τα ιχυοπωλεία, πίσω τα τσιγκέλια για τα κρεοπωλεία

Γυρίζοντας πάλι στο λιμάνι βλέπεις τις τρεις πλευρές του με τα σπίτια αρχοντικά ή μικρά και γραφικά με τα πολύχρωμα και έντονα χρώματα. Εκτός από αυτά της πρώτης γραμμής δρομάκια και μοπνοπατάκια σε οδηγούν και πιο πίσω που βλέπεις τα σπίτια που είναι πιο παλιά, κάποια ανακαινισμένα, άλλα ερειπωμένα, άλλα μόνο τα θεμέλια. Μαγαζάκια, εστιατόρια, καφετέριες, τράπεζα, ταχυδρομείο, λιμεναρχείο, όλα στριμωγμένα το ένα δίπλα στο άλλο. 

Καλοκαιρινή εικόνα, βουκαμβίλια εμπρός από το νησιώτικο σπίτι

Όλα τα δρομάκια οδηγούν στο λιμάνι

Μέσα στο λιμάνι εκτός από τα καΐκια ψαράδικα και τουριστικά, τις βαρκούλες, τα ιστιοπλοϊκά ξεχωρίζει ένας θαλάσσιος επισκέπτης. Είναι η θαλάσσια χελώνα ίσως και περισσότερες που μέρα - νύχτα κάνει βόλτες και έχει γίνει τουριστικό αξιοθέατο. Αν είστε τυχεροί μπορεί να δείτε και καμία φώκια.

Θύρα εισόδου, το άγγιγμα του χρόνου ορατό

Στο νησί τελευταία γίνεται μία προσπάθεια να σηματοδοτηθούν μονοπάτια και διαδρομές. Μια από αυτές την περπατήσαμε και την αναφέραμε παραπάνω. Είναι ο Αϊ Γιώργης του βουνού ή βουνιού. Μια άλλη είναι το μονοπάτι προς το Παλαιόκαστρο. Είναι η αρχαία ακρόπολη της Μεγίστης μέσα στο οποίο υπήρχαν 5 εκκλησίες. Το νερό της βροχής το συνέλλεγαν σε κλειστές υδατοδεξαμενές για χρήση σε περίοδο ανομβρίας. Πάνω στο Παλαιόκαστρο υπήρχαν εκατό δεξαμενές μεγάλες και μικρές. Στην κορυφή εκεί που κάποτε υπήρχαν αμυντικοί πύργοι τώρα βρίσκονται τρεις βάσεις για πολυβολεία (από την ιταλική περίοδο κατοχής), οικήματα και άλλα κτίσματα. Η πρόσβαση στο χώρο είναι ελεύθερη (περιφραγμένος)  και η θέα πολύ ωραία τόσο προς το λιμάνι, τις απέναντι ακτές, όσο και προς τη Δύση με τη χαρακτηριστική νήσο Ρω να φαίνεται στο βάθος.  

Τα βράχια, αφού αφαιρεθεί το περιττό, γίνονται έργα τέχνης

Καΐκια στο λιμάνι ετοιμάζονται

Άλλο ένα μονοπάτι που δεν το περπάτησα όμως οδηγεί στο Ακρωτήριο του Αγίου Στεφάνου. Ξεκινά πίσω από το ξενοδοχείο στη δυτική ακτή του λιμανιού και επιστρέφει από τα ίδια ή κυκλικά από τον χωματόδρομο πλέον. Ελπίζω την επόμενη φορά να έχω την ευκαιρία να περπατήσω και τα υπόλοιπα μονοπάτια.

Διαχρονικό Μουσείο Καστελλόριζου - κορμός νέου από επιτύμβια στήλη

Εσωτερική αυλή του μουσείου

Αίθουσα του μουσείου, αποτοιχισμένες τοιχογραφίες του Αγίου Νικολάου

Το Καστελλόριζο όπως ήταν πριν το βομβαρδισμό του 1943

Για τον επισκέπτη του Καλοκαιριού οι επιλογές για βουτιές και κολύμπι είναι συγκεκριμένες. Στο λιμάνι βλέπεις κάποιους τολμηρούς να κολυμπούν αλλά δεν προτείνεται, δεν το είδα και καθαρό και αφ' εταίρου η χελώνα που κυκλοφορεί δεν αστειεύεται.

Ειδυλλιακή εικόνα, το "σύμβολο" του Καστελόριζου πάνω από το πηγάδι και πίσω εκκλησάκι. Στο Μαντράκι 

Στη ανατολική άκρη του λιμανιού μπορείς να κατέβεις για κολύμπι. Πιο δίπλα μετά την περιοχή σφαγεία είναι το Χασαπιό κει έχει εξέδρα και κλίμακες. Παραπέρα είναι το Μανδράκι αλλά ούτε αυτή προτείνεται είναι κλειστός κόλπος μόνο με βαρκούλες. Τα υπόλοιπα μέρη είναι προσβάσιμα μόνο από τη θάλασσα, με βαρκάκι. Αναφερθήκαμε στην προηγούμενη ανάρτηση στη γαλάζια σπηλιά καθώς επίσης και στο νησάκι Αϊ Γιώργης. Εκεί υπάρχουν ομπρέλες, ξαπλώστρες και χώρος για καφέ ή/και φαγητό. 

Μία από τις θαλάσσιες χελώνες, μόνιμος κάτοικος του λιμανιού

Οι πλάκες είναι μια ακόμη παραλία για κολύμπι, θα πάτε και θα επιστρέψετε με ταχύπλοο, και είναι καλή για μετά το μεσημέρι που πέφτει ο ήλιος και τα βράχια κάνουν σκιά. 

Ο Λυκιακός τάφος αντικρύζει τις απέναντι ακτές. Στο βάθος η δυτική πλευρά του λιμανιού

Καλή παραλία με άμμο θα βρείτε μόνο στη Ρω. Εκεί πάτε με ταχύπλοο και θα αποτίσετε φόρο τιμής στη Κυρά της Ρω. Στο νησί τώρα υπάρχουν μόνο στρατιώτες. 

Το σημείο που ξεκινούν τα 400 σκαλιά για τον Αϊ Γιώργη του βουνού

Για φαγητό έχετε αρκετές επιλογές για τον τόπο. Τα αμπέλια, οι ελιές και τα οπωροφόρα είναι μάλλον περιορισμένα, προσφέρουν κρασί και λάδι σε μικρές όμως ποσότητες. Παραδοσιακά εδέσματα και φαγητά είναι οι ρεβιθοκεφτέδες, τα κατουμάρια που είναι γλυκές πίτες με ζύμη και κανέλα - ζάχαρη και τα στραβά, είδος μπακλαβά. 

Η θέα προς το λιμάνι εκπληκτική και όσο ανεβαίνεις τόσο εντυπωσιάζεσαι

Στο λιμάνι θα βρείτε αρκετά μαγαζιά για να καθίσετε για φαγητό. Έχει και ψαρικά και θαλασσινά. Οι τιμές είναι τουριστικές θα έλεγα. Το Μικρό Παρίσι είναι πολύ καλό, οι ιδιοκτήτες και το προσωπικό ευγενέστατοι και εξυπηρετικοί. Για μαγειρευτά υπάρχουν τα Πλατάνια εξαιρετικό φαγητό. Καστικάκι ντόπιο που λιώνει στο στόμα, χταπόδι στιφάδο, γεμιστά κρεμμύδια, γαριδάκι. Δυστυχώς όμως υπάρχουν και άλλοι που δεν σέβονται τον πελάτη, αγενείς και αντιεπαγγελματίες. Εσείς δείτε κριτικές και αποφασίστε.

Λίγο πριν φτάσουμε στον Αϊ Γιώργη του βουνού, θάμνοι ανάμεσα στους βράχους. Εκεί "κρύβονται" και αρχαία πατητήρια και τάφοι

Το καθολικό της μονής από τον γυναικωνίτη. Στη βάση υπάρχει κρύπτη του Αγίου Χαραλάμπους

Εξωτερική άποψη του ναού Αϊ Γιώργη του βουνού

Για τη διαμονή σας υπάρχουν αρκετές και καλές επιλογές, τουλάχιστον περισσότερες από ότι παλιότερα. Οι Ιδιοκτήτες φτιάχνουν τα σπίτια τους και όσοι είναι μακριά τα ενοικιάζουν μερικές μέρες το χρόνο δίνοντας τους ένα εισόδημα. Σπίτια με πολλές ανέσεις, πλήρως εξοπλισμένα και πολλές παροχές. 

Το Κασελλόριζο από το Παλαιόκαστρο. Στο βάθος τα παράλια της Μικράς Ασίας και η Αντίφελος (Κας)

Υδατοδεξαμενή στο Παλαιόκαστρο, μία από τις 100 για τη συλλογή νερού

Εξωτερικός περίβολος του τείχους του Παλαιόκαστρου

Βοτσαλωτό δάπεδο και πλάκες ανάμεσα στις εκκλησίες, στο Παλαιόκαστρο

Στο κόκκινο κάστρο - Castello Rosso κυματίζει η ελληνική σημαία

Η γαλάζια σπηλιά, έγινε αναφορά στην προηγούμενη ανάρτηση εδώ

Το 1991 γυρίστηκε στη μεγίστη το Mediterraneo, που έστρεψε τα φωτα της δημοσιότητας στο νησί. Η ταινία κέρδισε Oscar καλύερης ξενόγλωσσης ταινίας! Συμμετείχε και η "δική μας" Βανα Μπάρμπα.

Στο νησάκι Άγιος Γεώργιος για βουτιές και μπάνιο

Το ομώνυμο γραφικό εκκλησάκι στον Άγιο Γεώργιο

Θέα από το νησί προς το Καστελλόριζο

Το 2006 ο Βρετανός David Gilmour κυκλοφόρησε το τραγούδι "Castellorizon" και έγινε αργότερα επίτιμος δημότης.

Η θέση Πλάκες, παραλία προσεγγίσιμη από θαλάσσης και από μονοπάτι, ιδανική για μπάνιο το απόγευμα, που έχει σκιά

Ο ήλιος δύει πίσω από το νησί Ρω και θες δεν θες, ένα δάκρυ κυλά ...

Κατά την επίσκεψή μας είδαμε αρκετά, αφήσαμε όμως μερικά και για την επόμενη φορά. Να είμαστε καλά να ξαναέρθουμε.  Η ηρεμία και η γαλήνη θα μας συνοδεύει τους μήνες του Χειμώνα.

Το επόμενο πρωί αναχωρήσαμε από το νησί, με το αερολάνο