Το Λιοντάρι της Χαιρώνειας

Το Λιοντάρι της Χαιρώνειας έχει στηθεί προς τιμήν του Ιερού Λόχου, επίλεκτης μονάδας του στρατού των Θηβαίων που έπεσαν μαχόμενοι εναντίον του Μακεδονικού στρατού του Φιλίππου Β'.

Το Λιοντάρι της Χαιρώνειας σήμερα και η δενδροστοιχία από κυπαρίσσια

Η ομώνυμη μάχη έγινε το 388 π.Χ. την 7η Μεταγειτνιώνος (2 Αυγούστου). Οι αντίπαλοι στρατοί ήταν περίπου ισάριθμοι, από τη μία οι Μακεδόνες και από την άλλη οι συνασπισμένοι Αθηναίοι και Θηβαίοι με τους συμμάχους τους. 

Το λιοντάρι αποτελείται από πέντε κομμάτια και όταν αναστηλώθηκε συμπληρώθηκαν τεμάχια που έλλειπαν. Έχει ύψος 5,5 μέτρα βρίσκεται σε βάθρο 3 μέτρων. Στέκεται αγέρωχο στα πίσω πόδια του και τα μπροστά είναι τεντωμένα. Η ουρά του είναι μαζεμένη γύρω από το πίσω δεξιό σκέλος του. Έχει πλούσια χαίτη που καλύπτει το άνω μέρος της πλάτης και το στέρνο. Το στόμα είναι ελαφρώς ανοικτό, η μύτη σχετικά κατεστραμμένη και με τα εκφραστικά του μάτια ατενίζει προς το σημείο του "σήματος" των Μακεδόνων. Η κεφαλή έχει κλίση ελαφρώς δεξιά. Το όνομα του γλύπτη δεν διασώζεται.

Η πινακίδα που υπάρχει πάνω στο δρόμο και μπροστά στο μνημείο αναφέρει όλα τα στοιχεία. Ξεκινά με κάποια ιστορικά για τη Χαιρώνεια, για τη μάχη και την ιστορία του λιονταριού, για τις περιπέτειες, τις ανασκαφές, την αποκατάσταση και τη συντήρηση, φτάνοντας μέχρι τις μέρες μας.

Πινακίδα που υπάρχει μπροστά από το μνημείο

Η μάχη της Χαιρώνειας σηματοδοτεί την απώλεια της ελευθερίας, την υποταγή των τελευταίων πόλεων (Αθήνας, Θήβας και λοιπών συμμάχων) στην ηγεσία της Μακεδονίας του Φιλίππου και της κυριαρχίας πάνω στον Ελλαδικό χώρο του ιδίου και στη συνέχεια του διαδόχου του, Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι Έλληνες κατανόησαν ότι υπό την ηγεσία της ανερχόμενης δύναμης, θα στρατεύονταν ενωμένοι κατά του παλαιού εχθρού τους, των Περσών.

Στη Χαιρώνεια γεννήθηκε ο Ιστορικός Πλούταρχος και στη πόλη υπάρχει ανδριάντας του.